De wereld verandert. Razendsnel, exponentieel. Zo snel dat sommigen menen dat over pak-em-beet tien jaar de wereld er zo anders uitziet dat dan het heden niet alleen verleden is maar ver achter ons ligt.

Het huidige onderwijs dient op die verandering voor te moeten lopen. Want de jeugd van tegenwoordig zal beroepen uitoefenen die we nu nog niet kennen, zal technologie gebruiken die we nu nog niet kennen. Kortom, op dit moment onderwijzen we het verleden. Een paradigmashift is hard nodig.

Dat klinkt erg redelijk. De wereld verandert inderdaad, vijf jaar geleden had niet iedereen een laptop, tien jaar geleden had een enkeling een mobiele telefoon. De kennis op het internet neemt exponentieel toe, sommigen spreken van een halveringstijd van enkele jaren van kennis.

Toch betwijfel ik deze voorstelling van zaken waarmee beargumenteerd wordt dat de samenleving verschuift en het onderwijs achterloopt.

Datgene wat we kennis op het internet noemen, wat een halveringstijd van enkele jaren zou hebben, is geen kennis. Het is informatie, opgeslagen en op te zoeken, weetjes die handig zijn bij triviant.

Er is echter veel meer en m.i. belangrijker dan informatie: begrip van onszelf en de wereld om ons heen.

Zodra we iets begrijpen, vergeten we het niet meer. Het heeft geen halveringstijd van enkele jaren. Wat we enkele jaren geleden begrepen, is nu nog steeds relevant.  Begrip of inzicht is tijdloos. Ja, de ‘vorm’, ofwel feiten en de wijze waarop die zijn opgeslagen verandert en veroudert.

Begrip is alleen niet makkelijk te verkrijgen. Het is niet op te zoeken, pas na hard werken wordt het verkregen. Dat maakt begrip schaars in tegenstelling tot informatie dat overal gratis te krijgen is.

Degenen die stellen dat scholen achter de feiten aanlopen omdat de ‘wereld’ om ons heen steeds sneller verandert, lijken te impliceren dat het slechts om informatie en vaardigheden gaat. Daarmee doen ze onderwijs tekort en vergeten ze een essentiële menselijke eigenschap: de mogelijkheid tot inzicht in en begrip van onszelf en de wereld om ons heen.

Juist op school, hogeschool of universiteit kan een leerling of student leren zichzelf en de wereld om zich heen meer te begrijpen.

Ik betwijfel  of we de wereld en onszelf meer begrijpen dan een paar jaar geleden, of  er een werkelijke verschuiving plaatsvindt.