Duurzaam en onderwijs in een enkel begrip, dat klinkt heel mooi. Wie wil geen duurzaam onderwijs?

Wat is duurzaam onderwijs, vraag ik me af. Lessen in duurzaamheid? Lessen over schaarse grondstoffen, recycling, en CO2-footprints? Dat is geen duurzaam onderwijs maar onderwijs over duurzaamheid. Onderwijsgebouwen en systemen die energieneutraal zijn, multifunctioneel, onderhoudsarm en recyclebaar? Dat is geen duurzaam onderwijs maar duurzame faciliteiten voor het onderwijs.

Wat is duurzaam onderwijs dan wel? Om die vraag te beantwoorden heb ik de  definitie  van duurzaamheid opgezocht. Op Wikipedia staat de definitie van de VN-commissie Brundtland uit 1987:

Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen.

Deze definitie is van toepassing op ontwikkeling, ik neem aan in de breedste zin van het woord. Als ontwikkeling vervangen wordt door onderwijs dan wordt de definitie:

Duurzaam onderwijs is onderwijs dat aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen.

Deze zin komt mij nogal vreemd over. Want het beeld dat ik bij onderwijs heb is dat het juist aansluit op de behoeften van het heden, anders is het geen goed onderwijs. En dat het juist toekomstige generaties niet in gevaar brengt. Een van de functies van onderwijs is niet alleen overdragen van de huidige kennis en cultuur op volgende generaties maar ook dat zij er beter van worden dan wij.

Bij overbrengen van kennis, vaardigheden en cultuur hoeft geen belasting gedaan te worden op grondstoffen en het milieu. Het is een proces dat zich  in de mens, en tussen mensen afspeelt.

Om te leren schrijven is niet veel meer nodig dan een pen en  papier. Om te leren lezen is een boek voldoende. Rekenen of wiskunde leren kan ook zonder gebruik van energieverspillende apparatuur. Ok, een lamp of een kachel is prettig. Maar dat gemak geldt voor alle situaties en is niet uniek voor leerprocessen. Oh, en een docent die ontwikkeling structureert, en het kaf van het koren kan scheiden.

Onderwijs is ontwikkeling van onszelf en toekomstige generaties. Hoe kan dat niet aansluiten op onze hedendaagse behoefte en een gevaar vormen voor behoeften van toekomstige generaties?

Nu ik er zo over nadenk, onderwijs is de meest duurzame ontwikkeling die er is.