De meeste studenten stellen niet veel vragen. Meestal komen vragen neer op “ik snap het niet” waarna ik het onderwerp nogmaals uitleg. Als ik een vraag aan een groep stel dan is de reactie vaak schouderophalend: “Dat is toch gewoon zo.” Soms vraag ik me af of ik niet  nodeloos moeilijk doe….

Tijdens een les wiskunde aan eerstejaars, die op de middelbare school hebben geleerd hoe om te gaan met machten, stelde ik de vraag waaróm de wortel van een getal hetzelfde is als tot-de-macht-een-half.  Niemand wist dat. Dat hadden ze maar moeten aannemen, vertelden ze me. Wordt op de middelbare school echt wiskunde als een neem-het-maar-aan-vak beschouwd? Geen wonder dat wiskunde niet leuk is, al die regels die uit het hoofd geleerd moeten worden.

Nadat ik een bewijs had gegeven verzuchtte de groep verbaasd “Was ons dat maar eerder verteld!” Het idee dat een gegeven niet voor waar aangenomen hoeft te worden maar zeker geweten kan worden komt schijnbaar niet in ze op. 

Ik vind dat vreemd. Wiskunde is weliswaar abstract, maar altijd zeker te weten. Het heet niet voor niets wis-kunde.

Voor natuurkunde ligt dat anders. Nadat ik een deel atoomfysica had uitgelegd stelde een student mij vol ongeloof de vraag: “Hoe wéét men dat nou?”

Inderdaad! Niemand heeft ooit een elektron of een proton gezien. Waarom zijn we zo zeker dat een atoom bestaat uit een elektronenwolk en een kern met protonen en neutronen, die weer bestaan uit… ? Wie verzint zoiets?

De huidige theorie en modellen zijn na jarenlang gepuzzel en ge-observeer te beschouwen als een hele goede beschrijving van de fysische werkelijkheid. Desalniettemin is het standaard als neem-het-maar-aan-waarheid opgenomen in schoolboeken.

Die vraag laat mij niet meer los: Hoe presenteer ik mijn lessen stralingsfysica zo dat het niet ervaren wordt als ‘dat moeten jullie maar aannemen’ maar als ‘dat weten we zeker, en wel hierom’ zonder  álle experimenten te laten zien?